Wat je niet belast, verliest zijn kracht – de vergeten magie van natuurlijke beweging

"De mens is gemaakt om te bewegen, niet om te zitten."

Beweging is geen luxe. Het is geen hobby. Het is geen activiteit die we kunnen afvinken op onze to-do lijst. Beweging is wie we zijn. Het zit in onze genen, ons verleden, onze biologie. Maar in een wereld die steeds comfortabeler wordt, verliezen we iets kostbaars. Niet alleen onze kracht, maar ook onze vitaliteit, veerkracht en mentale helderheid.

Van jager-verzamelaar naar bureaustoelbewoner

Ooit moesten we bewegen om te overleven. Onze voorouders, de jager-verzamelaars, liepen gemiddeld 10 tot 15 kilometer per dag. Niet omdat ze hun stappenteller wilden vullen, maar omdat er geen andere keuze was. Geen eten zonder beweging. Geen water zonder kilometers afleggen. Geen veiligheid zonder wendbaarheid en kracht.

"De oermens trainde niet in de sportschool, maar in het leven zelf."

Ze hurkten, klommen, tillen, gooiden en liepen. Niet voor een strak lijf, maar voor het leven. En dat leven was fit. Gezond. Functioneel. Tegenwoordig zijn het vaak juist de mensen die dicht bij dat natuurlijke leven blijven – zoals de inwoners van de 'Blue Zones' (Nicoya, Okinawa, Sardinië) – die het langst leven en het gezondst blijven. Zij hebben geen abonnement op de sportschool, volgen geen dieetboeken of stappen in dure fitnessmachines. Ze bewegen, omdat hun leven dat van hen vraagt. In de tuin werken, hout hakken, wandelen naar de markt, dansen op een dorpsfeest.

"Gezondheid is een bijproduct van een actief leven, niet van een actief abonnement."

De stille vijand: zitten

In onze moderne wereld is de grootste bedreiging voor onze gezondheid niet een virus, maar een stoel. We zitten gemiddeld meer dan 8 uur per dag. En dat doet iets met ons. Volgens een recent rapport van de WHO is fysieke inactiviteit verantwoordelijk voor naar schatting 5 miljoen sterfgevallen per jaar wereldwijd (WHO, 2022). Het lichaam dat niet beweegt, raakt zijn functies kwijt. Letterlijk.

Spieren die niet gebruikt worden, breken af. Gewrichten die niet bewegen, verstijven. De hersenen die niet geprikkeld worden door fysieke activiteit, raken uitgeput. Beweging is niet alleen goed voor je lijf, het is essentieel voor je brein. Onderzoek toont aan dat regelmatige lichaamsbeweging even effectief kan zijn als antidepressiva bij lichte tot matige depressie (Blumenthal et al., 2007, Psychosomatic Medicine).

Kracht is een keuze, geen toeval

"Sterk zijn is geen uiterlijk, het is een levenshouding."

Je hoeft geen topsporter te zijn. Maar je moet jezelf wel blijven uitdagen. Elk half uur even opstaan. Een trap nemen in plaats van de lift. Een wandeling na de lunch. Een paar squats tijdens het tandenpoetsen. Alles telt. En elke inspanning is een investering.

We zijn verslaafd geraakt aan gemak. De elektrische fiets doet het werk, de robotstofzuiger zuigt het huis schoon, en zelfs wandelen vervangen we steeds vaker door stilzitten met een scherm. Maar gemak is niet hetzelfde als welzijn.

Beweging is de basis van alles

"Wie beweegt, leeft. Wie stilzit, verdwijnt langzaam uit zichzelf."

Lichaamsbeweging ondersteunt bijna elk biologisch proces: van de spijsvertering tot het immuunsysteem, van de hartfunctie tot het geheugen. En het mooiste? Het kost niets. Beweging is gratis. Overal. Altijd beschikbaar.

Je hoeft geen marathon te lopen. Begin klein. Begin vandaag. Laat je lichaam voelen dat je leeft.

Wetenschappelijke onderbouwing en bronnen

• World Health Organization (2022). Physical activity factsheet. WHO.int

• Blumenthal, J. A., Babyak, M. A., Doraiswamy, P. M., et al. (2007). Exercise and pharmacotherapy in the treatment of major depressive disorder. Psychosomatic Medicine, 69(7), 587-596.

• Pontzer, H. (2021). Burn: The Misunderstood Science of Metabolism. Penguin Press.

• O’Keefe, J. H., et al. (2010). Achieving hunter-gatherer fitness in the 21st century: back to the future. The American Journal of Medicine, 123(12), 1082-1086.